چگونه زنان می توانند در انتقال فرهنگ مقاومتی به نسل آینده تاثیرگذار باشند؟

زنان در مدیریت اقتصادی خانواده چه نقشی دارند؟

عباس خسروانی

  دشمنان از ابتدای شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی در جبهه‌های مختلف به مبارزه با ملت مسلمان ایران برخاسته‌اند و هر بار تلاش کرده‌اند تا در برابر آرمان‌ها و ارزش‌های این ملت ایستادگی کنند. اما ملت ایران همواره ثابت کرده است که هیچ‌گاه سر تسلیم در برابر دشمنان و زیاده خواهی‌های آنان خم نخواهد کرد. در این برهه نیز که دشمن فشارهای اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده است ملت، با مقاومت، ایثار و تدبیر از این مرحله نیز گذر کرده و خواب دشمنان را بر آشفته می سازد. شعارهای اقتصادی سال‌های اخیر حاکی از تأکید مقام معظم رهبری بر لزوم برخورداری از نگاهی عمیق در اقتصاد است که اقتصاد مقاومتی را می‌توان به عنوان حلقه واسط این شعارها در نظر گرفت. «نوآوری و شکوفایی»، «اصلاح الگوی مصرف»، «همت مضاعف، کار مضاعف»، «جهاد اقتصادی» و «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه‌ ایرانی» شعارهایی است که طی پنج سال مورد توجه قرار گرفته‌اند و اقتصاد مقاومتی به عنوان حلقه واسط این شعارها مطرح شده است.مردم کشور ما در دنیایی زندگی می‌کنند که در حوزه‌های مختلف، دشمن  درصدد ضربه زدن به آنهاست که مهمترین این حوزه‌ها، بخش اقتصادی است. به تعبیر دیگر مردم ما در یک میدان تهاجمی و با نگاهی منعطف‌تر در میدانی رقابتی، قرار دارند که باید برای رسیدن به آرمان‌های اقتصادی خود، این مطلب را مد نظر قرار دهند که اقتصاد مقاومتی یعنی دفاع از حیثیت و هویت ملی در مقابل دشمن یا رقیب و لذا هر الزامی را که این مقاومت و دفاع نیاز دارد، بایستی وارد برنامه‌ریزی‌های اقتصادی خود کنند.یکی از اقشاری که می تواند در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی نقش موثری را ایفا کند زنان جامعه هستند. زنان ایرانی ثابت کرده اند که هرگاه کشور به ایثار و فداکاری و هوشیاری آنان نیاز داشته است همواره در صحنه بوده و به وظیفه ملی و دینی خود عمل کرده اند.

خانواده سازمانی است که در زمینه تولید و توزیع کالاهای مورد نیاز را فراهم می‌کند و زن بدون مناقشه به ‌عنوان یکی از دو رکن اساسی خانواده در این سازماندهی و مدیریت، نقش اساسی را ایفا می‌کند. جایگاه مادری و همسری عمده منابع مصرف را به زن می‌سپارد و انتظار می‌رود که او بتواند با سازماندهی و مدیریت صحیح بین درآمدها و هزینه‌ها، توازن برقرار کند و با برنامه‌ریزی و اجرای صحیح در رشد و توسعه اقتصاد خانواده نقش مؤثر ایفا کند.صرفه جویی و جلوگیری از اسراف، هدفمند کردن هزینه ها، ارائه برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت با رویکرد اقتصاد مقاومتی، تلاش برای هم افزایی علمی با کمترین هزینه ها، از مهم ترین مولفه های اقتصاد مقاومتی است که زنان جامعه می توانند در اجرای آن نقش مهمی ایفا کنند. در این روش اقتصادی شرط اساسی هدایت جامعه به سمت الگوهای صحیح مصرف و عبور از محدودیت های تحریم با تقویت توانمندی متخصصان و سازندگان داخلی برای جبران کسری است.زنان به عنوان مدیر اقتصادی خانواده، نقش تعیین‌کننده‌ای در ساماندهی تامین مالی خانه بر عهده دارند، علاوه بر آن تربیت‌کننده نسل آینده محسوب می‌شوند، بنابراین می‌توانند در انتقال فرهنگ مقاومتی به نسل آینده نیز تاثیرگذار باشند.تأثیر زنان در مقوله‌های اقتصادی و به‌ویژه شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی، فراتر از حد تصور است. از یک طرف می‌دانیم که نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند و از طرف دیگر با توجه به این‌که یکی از مهمترین منابع برای هر جامعه‌ای، منابع انسانی آن جامعه است، لذا لزوم توجه به اقتصاد زنان در جامعه حائز اهمیت خواهد بود. زنان می‌توانند به دو طریق در تقویت حوزه اقتصاد مقاومتی بسیار اثربخش باشند، یکی در بخش تولید و دیگری در بخش مصرف که البته در هر دو زمینه تولید و مصرف، می‌توان راهکارهای متفاوتی را در رابطه با بحث اقتصاد مقاومتی  برگزید.  یکی از وظایف مردم مدیریت مصرف است که مقام معظم رهبری نیز بارها بر مسئله جلوگیری از اسراف تأکید کرده‌اند؛ سرانه مصرف در کشور ما در مقایسه با کشورهای هم‌تراز و حتی در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته بسیار بالاست و به میزان چندبرابر رسیده است. از طرف دیگر سرانه تولید ما از معیار متوسط جامعه جهانی پایین‌تر است.کشوری که می‌خواهد در مقابل دشمنان خود بایستد، باید سرانه مصرفی به مراتب پایین‌تر از سرانه تولید داشته باشد و کشور ما می‌تواند با توسعه واحدهای اقتصادی بخش خصوصی بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی تهدیدات دشمن را خنثی کند.

نقش مهمی که زنان می‌توانند ایفا کنند هدفمند کردن مصرف خانوار است. بسیاری از کالاها در بازار وجود دارد که اولا وارداتی است و دوما خانواده نیاز مبرمی به آن ندارد. زنانی هستند که مدیریت اقتصادی خانوار را بر عهده دارند می توانند از خرید این کالاها خودداری کنند و آن را در جای مناسب دیگری هزینه کنند. لذا یکی از
روش‌هایی که زنان می‌توانند به اقتصاد مقاومتی کمک کنند بهینه‌سازی در بخش مصرف است. اگر در خانواده مصرف  و استفاده از کالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشکل می‌شود. زن با استفاده از جایگاه ویژه‌ای که از لحاظ احساسات و عواطف در خانواده دارد می‌تواند روی الگوی مصرف و نظام اقتصادی خانواده تأثیر مستقیم داشته باشد.نکته دیگر اینکه زنان ما می توانند برای رفع مایحتاج روزانه خود از کالا های تولید داخل استفاده کنند.

اگر مردم ما خرید کالای ایرانی را با تقویت غرور ملی گره بزنند، آن‌گاه راهکارهای اقتصاد مقاومتی خیلی ساده‌تر از قبل شکل اجرایی به خود خواهد گرفت، بویژه در شرایط فعلی که اقتصاد هر ایرانی تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی در خارج، در شرایط خاصی قرار گرفته و از همین رو است که ایده «اقتصاد مقاومتی» به درستی از سوی مقام معظم رهبری در راستای تناسب با این شرایط مطرح شده است.لذا حرکت درراستای شعار تولید ملی،حمایت از کار و سرمایه ایرانی از جمله راهکار هایی است که زنان می توانند به‌وسیله آن قدم های بلندی را درراستای اقتصاد مقاومتی بردارند.همان‌طور که می‌دانیم افراد جامعه با خرید هر کالای تولید خارج در واقع به ایجاد یک شغل در آن کشور خارجی کمک کرده‌اند و این در حالی است که در حال حاضر موضوع اشتغال جوانان این مرز و بوم به یک دغدغه جدی خانواده‌ها تبدیل شده است، پس چرا باید یک موقعیت شغلی را که می‌توانست نصیب فرزندان خودمان شود با خرید محصولات خارجی از بین ببریم. مدیریت درآمد خانواده و استفاده بهینه از آن از دیگر مواردی است که زنان می توانند با اجرای آن به اقتصاد مقاومتی کمک کنند. پیداست که درآمد خانواده تنها می‌تواند درصدی از نیازهای افراد خانواده را تأمین کند. از این رو باید از میان خواسته‌ها بهترین و لازم‌ترین انتخاب به‌عمل آید. نیاز به انتخاب در تمام طول زندگی وجود دارد. انتخاب کالاهای مختلف بستگی به درآمد خانواده و تشخیص آنها دارد.

هر چه درآمد محدودتر باشد انتخاب‌ها هم محدود می‌شود و در نتیجه باید انتخاب‌ها درست و بهینه باشد تا بیشترین رضایت خاطر و مطلوبیت را برای افراد خانواده به بار آورد. برای رسیدن به این سطح، همکاری پدر و مادر لازم و ضروری است ولی نقش مادر با توجه به مسئولیت مادری و همسری از پدر مهم‌تر است. بریز و بپاش‌ها و مخارج فرعی و غیرضروری یا گاهی زیان‌آور نه تنها سطح بهره‌وری خانواده را کاهش می‌دهد بلکه به‌صورت فرهنگ و عادت نامطلوب به نسل‌های آینده منتقل می‌شود.

داده‌هایی که برای تصمیمات اقتصادی خانواده‌ها منتقل می‌شود، اغلب از سوی بانوان صورت می‌پذیرد و لذا هر یک از زنان جامعه از مجرای خانواده خود می‌تواند بر بخش مصرف جامعه تأثیر چشمگیری بگذارد و در نتیجه می‌توان گفت یک سوی اقتصاد مقاومتی که بر محور مصرف می‌چرخد، وابسته به اندیشه‌های اقتصادی زنان در جامعه است. می‌توان گفتکه زنان در واقع نقش کلیدی در استفاده بهینه از منابع دارند. منابع در اینجا شاملپول، زمان و یا درآمدهای دیگری است. دسترسی به منابع سخت و از دست دادن آنها آسان است؛ از این رو باید مدیر خانواده با ساماندهی و مدیریت صحیح و سالم بتواند بهترین انتخاب‌ها را داشته باشد.اقتصاد مقاومتی سلاحی مؤثر در برابر تحریم‌ها و جنگ اقتصادی دشمن است و این سلاح زمانی تاثیرگذار است که مردم و مسئولان مبانی این رویکرد استراتژیک را بشناسند و در عمل به آن پایبند باشند.

منبع: سایت روزنامه رسالت